Gry i zabawy dramatyczne

Drama

        Drama jest formą najbardziej pojemną dla wszelkiego rodzaju treści. Jako narzędzie dydaktyczno-wychowawcze może służyć pogłębianiu procesów interpersonalnych, może być pomocna w rozwiązywaniu życiowych problemów, może być wreszcie świetnym instrumentem poznawczym. Najbardziej istotną funkcją dramy jest stymulowanie aktywności na wszystkich płaszczyznach psychiki równocześnie, dzięki temu treści umysłowe zyskują kontekst emocjonalny (także moralny, estetyczny) i mogą być wyrażone w różnego rodzaju aktywności fizycznej - drama proponując przyjęcie roli i działanie stwarza sytuacje angażujące cały potencjał człowieka.
      Drama może być rodzajem treningu wewnętrznego i interpersonalnego; może być stosowana interwencyjnie w sytuacjach konfliktowych - wówczas przenosi antagonizmy na płaszczyznę symboliczną i uniwersalną, a "przyjęcie roli" pozwala wczuć się w sytuację przeciwnika i poprzez jaźń odzwierciedloną uzyskać ocenę własnej postawy; może być wprzęgnięta w proces dydaktyczny - np. przed egzaminem czy powtórką stanowi zabawową formę wymiany informacji, wspólnego rozstrzygnięcia problemu, czy też w sposób niekonwencjonalny wprowadzać może nowe treści poznawcze; może być także punktem wyjścia i sposobem wspólnego tworzenia spektaklu, w którym potoczne, życiowe doświadczenia uczestników, zaktywizowane procedurą dramową, odnajdą się jako replika uniwersalnych doświadczeń rodzaju ludzkiego. 

Poznawanie i poszukiwanie języka teatru

To tylko z pozoru autotematyczna grupa zajęć teatralnych czy też parateatralnych. Język teatru jest heterogeniczny, wielotworzywowy. Poszukiwania i eksperymenty prowadzone w jego obrębie pozwalają pójść wieloma drogami i ścieżkami, kompilować różne ingrediencje. Tok pracy w tej grupie zajęć obliczony jest głównie na kształcenie wyobraźni, samodzielne i grupowe poszukiwanie środków wyrazu, sposobów przedstawiania i komunikowania treści. Zajęcia te sprzyjają myśleniu niekonwencjonalnemu i oryginalności , a uzyskanie efektu nie może się obejść bez zaangażowania twórczych dyspozycji, które w trakcie zajęć są rozbudzane.

               Efekt uzyskany przez zaangażowanie potencjału twórczego człowieka odbierany jest przezeń jako samorealizacja, a wyzwolenie wyobraźni i twórczej postawy w trakcie tych zajęć, uczy zastosowania owych dyspozycji do rozwiązywania różnych problemów życiowych. Można, więc pokusić się o tezę, że tego rodzaju zajęcia uczą i pomagają postrzegać i traktować życie jako nieustanny proces twórczy i samorealizacyjny -  są     p r o p e d e u t y k ą   t w ó r c z o ś c i 

               Jest to również otwarta i bardzo pojemna forma dla wielorakich treści, odpowiadająca na zapotrzebowania psychospołeczne, intelektualne i estetyczne członków grupy. Wariantów tych zajęć może być wiele - są  wypracowywane na bieżąco i modyfikowane w zależności od potrzeb, inwencji i wyobraźni członków grupy oraz celu, który przez zajęcia ma być osiągnięty - przykładowi niech posłużą dwa:

                Pozawerbalne środki wyrazu  -  improwizacja

     Improwizacja, stosowana na zajęciach Instrumentalnego Teatru Wspólnoty, uruchamia wyobraźnię i inwencję w zakresie poszukiwania pozawerbalnych  środków wyrazu, uczy współdziałania i przede wszystkim pozbawia różnorodnie uwarunkowanych blokad ujawnianych w trakcie kontaktów grupowych; pomaga przeniknąć mentalność i osobowość partnera i zestroić z nim własną osobowość we wspólnym działaniu. Podobnie jak drama, zajęcia improwizacyjne mogą być punktem wyjścia i sposobem budowania spektaklu.

               Animacja przedmiotu .  Teatr przedmiotów .

   Poszukiwania w tym wariancie zajęć opierają się na przesłankach z odkryć dadaistów i surrealistów w zakresie sztuki przedmiotu - ready made : znaleziony i gotowy przedmiot może być konsekrowany prostą decyzją artysty do rangi dzieła sztuki, aby ujawnić swoje wzmożone działanie metaforyczne (słynny pisuar Duchampa wysłany na wystawę, z tytułem: "Fontanna") i  siłę poetyckiego wyrazu zdolną wywołać nieskończoną wielość skojarzeń. W teatrze przedmiot taki poprzez odpowiednie "zagranie" (animację) staje się nośnikiem znaczeń równym co do możliwości ich artykułowania aktorowi. Dodatkowe znaczeni a mogą być ewokowane w przestrzeni pomiędzy aktorem, a animowanym przedmiotem.

                  Jest to znakomite pole kształcenia wyobraźni i zarazem uczenia dyscypliny wtłaczania jej w formy determinowane koniecznością skomunikowania się. Ponadto animacja przedmiotu  uczy postrzegać walory estetyczne i czytać znaczenia w otaczającej człowieka, i będącej jego dziełem, rzeczywistości. Dzięki swej otwartości - z jednej strony - i wymaganiom pewnej dyscypliny myślenia - z drugiej - ta  forma warsztatów świetnie sprawdza się jako sposób budowania własnych artystycznych wypowiedzi - wieńczących zdobywane np. w szkole wiadomości- uogólniający wiedzę do postaci  paradygmatów, które nadają specyficzne piętno każdej epoce.

Realizacja spektakli

   W pracy ITW z młodzieżą powstają różnorodne formy teatru: od recytacji,  która jest traktowana jako mała forma indywidualnego teatru, przez teatr jednoosobowy, do dużych form zespołowych.
    Poza walorami, o których była mowa wyżej, wszystkie formy teatru uczą twórczego współdziałania. W pracy nad każdym spektaklem można zastosować gry dramatyczne, dramę czy improwizację, poszerzając w ten sposób rodzaj i jakość obcowania ludzi tworzących teatr. Pokaz spektaklu jest przeżyciem , rodzi satysfakcję, daje poczucie spełnienia,  zadowolenie z pracy i wieńczy wysiłek, weryfikuje twórcze poszukiwania zespołu . Dlatego też każda forma zajęć realizowanych przez ITW prowadzi do pokazu ich efektu, który nie koniecznie musi być sposobem prezentacji tekstu literackiego , lecz może być zwieńczeniem wszystkiego, co wydarzyło się pomiędzy grupą ludzi poszukujących odpowiedzi na stawiane sobie i światu pytania i poszukujących rozwiązań nurtujących ich problemów.

*

*          *

  Opisane wyżej formy zajęć przenikają się w trakcie realizacji
i nie wyczerpują bynajmniej „repertuaru”
Instrumentalnego Teatru Wspólnoty ,
bo niewyczerpane są zasoby gier,
w które chętnie grają
ludzie